فورک مفهومی است که احتمالا به گوشتان خورده است. این مفهوم برای سرمایه گذاران اهمیت بالایی دارد. زمانی که گفته می شود که قرار است روی یک شبکه فورک ایجاد شود یا فلان کوین در حال ساخت فورک است، عملا برای سهامداران معنای سیگنال خرید یا فروش را دارد. بنابراین بهتر است که فورک را به طور کامل درک کنیم و انواع آن را بشناسیم.
فورک مفهومی است که به طور مستقیم به خود سیستم بلاک چین مربوط است. از این رو برای درک این مفهوم ناچار هستیم که به طور کامل بلاک چین را تعریف کنیم و سپس سراغ مفهوم فورک برویم. پس بیایید داستان را با بلاک چین و مفهوم آن شروع کنیم.
بلاک چین
بلاک چین را اگر بخواهیم به زبان فارسی تعریف کنیم می توانیم آن را زنجیره ای اطلاعات بدانیم. در واقع برای این که بتوانید تصویر درست و شماتیکی از این موضوع داشته باشید. یک زنجیره مانند قطار تصور کنید که واگن های آن به هم متصل شده اند. در این واگن ها محصولات یا کالاهایی وجود دارد. بلاک چین دقیقا آن قطار و واگن های به هم زنجیر شده است که اطلاعات را درون واگن های خود از مبدا به مقصد می برد.
نکته مهمی که وجود دارد این است که این قطار اطلاعات بر اساس ویژگی های مشخصی ساخته شده است و درست مانند یک قطار واقعی بعد از ساختن دیگر قابل تغییر نیست و تنها می توان از آن انتظار داشت که حرکت کند و اطلاعات را بر اساس ویژگی هایی که دارد منتقل کند.
به طور مثال اندازه واگن ها، سرعت حرکت و … جزو ویژگی های یک قطار است. در بلاک چین نیز همین موضوع صادق است. در واقع سرعت ساخت بلوک های این زنجیره اطلاعات، حجم آن ها، میزان مورد نیاز برای تایید و انتقال و چند ویژگی دیگر در ابتدا توسط چند توسعه دهنده تعریف می شود. بعد از تعریف و راه اندازی این بلوک های زنجیره ای در شبکه دیگر عملا نمی توان انتظار داشت که این شبکه تغییری به خودش ببیند.
یکی از معروف ترین بلاک چین های بازار ارزهای دیجیتال متعلق به بلاک چین بیت کوین است. این بلاک چین هر ده دقیقه یک بار بلوک های خودش را می سازد و اندازه بلوک ها حجم مشخصی از اطلاعات را درون خود نگه می دارد.
حال سوال اینجاست که اگر توسعه دهنده یا مجموعه ای از توسعه دهندگان و کاربران نسبت به یک سری از قوانین ایجاد شده در این شبکه مشکل داشته باشند و خواهان تغییر آن باشند، چه کار باید بکنند؟ همانطور که می دانید شبکه بلاک چین هیچ ناظری ندارد و این شبکه به صورت خود مختار و توسط کاربران مدیریت می شود. بنابراین عملا هر کاربری حق دارد که خواسته خودش را در بازار امتحان کند، اما چگونه؟
همانطور که گفتیم زمانی که یک بلاک چین ایجاد می شود عملا تغییر آن ممکن نیست. این کار یک اتفاق کاملا منطقی است. شما تصور کنید که هر کاربر بر اساس نیاز خود می توانست شبکه را دستکاری کند. در این حالت سنگ روی سنگ بند نمی شد و هر کسی ساز خودش را می زد. اما همچنان راه تغییر وجود دارد.
در واقع اگر شما قصد دارید این قطار را تغییر بدهید می توانید از فورک استفاده کنید. فورک کاری است که توسعه دهندگان برای ایجاد بلاک چین مورد نظر خود از بلاک چین حال حاضر انجام می دهند. اما این تغییر دو نوع است.
در نوع اول شما به یک سری تغییرات جزئی راضی هستید و تنها نسبت به اصلاح برخی از قوانین موجود اعتراض دارید یا نیاز به تغییر را احساس می کنید. در این حالت شاخه ای برای این تغییر کوچک ایجاد می شود که مبدا این شاخه به همان شاخه اصلی و انتهای شاخه کوچک ایجاد شده نیز به انتهای همان شاخه بلاک چین اصلی متصل می شود. به این حالت سافت فورک گفته می شود. دقت کنید که فورک در زبان انگلیسی به معنی چنگال است. وقتی یک فورک ایجاد می شود در واقع یک شاخه از بلاک چین ساخته می شود. حال اگر این شاخه کوچک و نزدیک به شاخه اصلی باشد به آن سافت فورک می گویند.
دوباره همان قطار را تصور کنید. شما نمی خواهید تمام موجودیت این قطار را تغییر دهید. بلکه تنها به تغییر یک واگن آن هم راضی هستید. این تغییر همان سافت فورک است.
اما گاهی اوقات به نظر می رسد سیستم بلاک چین نیازمند یک نوع تغییر اساسی و جدید است. این تغییر درست مانند این است که بخواهیم کل قطار یا بخش های مهم آن را عوض کنیم. در این حالت هارد فورک اتفاق می افتد. یک شاخه ای جدید از بلاک چین اصلی جدا می شود و راه خودش را می رود. تا به امروز چند هارد فورک روی بلاک چین بیت کوین رخ داده است و امروز تبدیل به کوین های معتبر در بازار شده اند.
کته مهمی که در مورد فورک وجود دارد این است که سرمایه داران و کسانی که در این بلاک چین حضور دارند چه می شوند. زمانی که سافت فورک رخ می دهد، عملا هیچ تغییر اساسی در سازمان بلاک چین روی نداده است. بعد از این تغییر کوچک قانون جدید می تواند حاکم شود و بر اساس میزان استقبال کم کم قانون قبلی از بین می رود. در واقع در سافت فورک یک راه جدید ایجاد می شود که در کنار راه قدیمی قرار می گیرد. هر دو این راه ها یک مقصد دارد و سرمایه گذاران یا کاربران در این بلاک چین می توانند بر اساس هر کدام از آن ها حرکت خود را ادامه بدهند. حال ممکن است راه جدید استقبال تمام اعضا را به دست بیاورد و راه قدیمی کم کم از بین رود.
اما در هارد فورک داستان فرق می کند. در واقع در این حالت قرار است یک تغییر کلی ایجاد شود و یا بهتر بگوییم قرار است یک نوع بلاک چین جدید متولد شود. در این موقعیت کسانی که در بلاک چین اصلی حضور دارند سهامداران اصلی بلاک چین جدید نیز محسوب می شوند. در زبان ساده تر به طور مثال اگر یک هارد فورک روی بیت کوین روی بدهد، سهامداران و ماینران این بلاک چین به اندازه سهم خودشان از فورک جدید سهم می برند. این موضوع است که داستان فورک ار جذاب کرده است.
